Верасень

Чарадзейны верасень
 

Вось і лета сышло,
Адспявалі калоссі,
Цяжка нам заўважаць,
Як з’яўляецца восень.
Непрыкметна зусім –
Прыплыве павуцінкай,
Гляне жоўтым лістком
з-пад зялёнай хусцінкі.
Усплыве туманом
Над рачулкаю соннай,
Устрывожыць дымком
3 пахам бульбы пячонай.
Зачаруе агнём
Маладзенькай рабіны,
На адлёце крылом
Памахае бусліным.
А пасля,
А пасля
Ліст апошні сарвецца...
Ды не знаю, чаму
Ты мне, восень, па сэрцу!

                           П. Броўка

  Шасцяць пад нагамі мох і сівец, гараць сіняватыя агеньчыкі верасу на пасецы, над імі бзумкаюць-лётаюць пчолы...

   Верасень. Ён мае мудрагелісты нораў, здатны на розныя выдумкі і дзівосы. Гэты месяц адлюстроўвае і лета, і восень. Усе колеры і адценні падабаюцца нам: і аксаміт, і парча, і золата, і яхант, і бурштын.

Адкуль пайшла назва месяца?

   Беларускае найменне верасень атрымаў дзякуючы меданоснаму верасу, з якога пчолы бяруць апошнюю ношку нектару якраз у гэты час.

   Сімвал восені – жоўты колер. Менавіта з жоўтага лісця пачынаецца яе час. За тое, што ў верасні так многа гэтага яркага колеру, яго завуць жоўцень. Сонечны, залаты ўбор садоў, паркаў і лесу далі назву таму часу, які пачынаецца з сярэдзіны верасня, – пара залатой восені.

   Усё часцей пачынае хмурыцца неба. За згасанне сонца і частую хмарнасць верасень атрымаў назву хмурань. Равуном і дажджазвонам яго празвалі за вецер, які часам раве, як звер, і за дажджы-вадалеі.

   У верасні становіцца смачнай рабіна. Раней гэта было асабліва паважанае дрэва. Людзі верылі, што яно выратоўвае чалавека ад хвароб і сурокаў. Вялікім грахом лічылася зламаць рабіну. Казалі, што той, хто ссячэ гэта дрэва, сам хутка памрэ.

   Яшчэ адно найменне верасня – багач. 21 верасня адзначаецца Раство Багародзіцы, яно супадае са старадаўнім земляробчым святам беларусаў пад назвай Багач, што ладзіцца па заканчэнні жніва.

Азбука народнай мудрасці

  Вераснёўскія прыкметы

• Рана пажаўцела на рабіне лісце – чакай ранняй восені і ранняй халоднай зімы.
• Вераснёўскі гром абяцае цёплую восень.
• Калі ў верасні шмат павуціння – чакай яснай і вельмі халоднай зімы.
• Калі ў верасні шмат павуціння, гусі садзяцца, шпакі яшчэ не адлятаюць – восень будзе доўгая і сухая.
• Калі ў верасні лісце на дрэвах трымаецца моцна, чакай позняй зімы.
• Сухі і цёплы верасень – да позняй зімы. Чым ён сушэйшы, тым зіма пазнейшая.

Што адбываецца ў прыродзе?

Вершы пра восень

Чытаем разам